نکات دوخت

نکات طلایی دوخت جهت خیاطی بی نقص در 10نوع مختلف پارچه

همه ما دوست داریم زمانی که یک پروژه خیاطی را به دست می‌گیریم، به بهترین شکل به پایان برسانیم و البته اطرافیان نیز ما را به خاطر دوخت زیبا و تمیز تحسین کنند. اما گاهی اوقات پس از ساعتها کار با مشکلی مواجه میشویم که رفع نمیشود چون مثلا باید قبل از برش و در روی الگو این نکته را در نظر میگرفتیم.پس برای تمیز دوزی دوخت و خیاطی عالی همیشه باید نکات طلایی دوخت را رعایت کنیم.

این نکات در تمام موارد الگو کشی و برش و دوخت و اتوکشی وجود دارد.

هر پارچه و هر مدل ، نکات دوخت و خیاطی مختلفی مخصوص به خود دارد.

فرض کنید که قصد دارید لباسی با پارچه مخمل بدوزید که تا به حال ندوخته اید. اگر تمام قطعات پارچه مخمل را در یک جهت نگذارید و اتوکشی آن را مانند پارچه های معمولی انجام دهید کل دوخت شما خراب میشود چون پرزهای مخمل در جهت های مختلف رنگهای متفاوتی دارند وهر قطعه لباس شما در کنار قطعه دیگرممکن است کمرنگ تر و یا پررنگ تر به چشم بیاید. اتوی مستقیم درزها هم پرزهای پارچه را میخوابا ند و خراب میکند. در اینصورت کاری برای لباس برش زده شما نمیتوان انجام داد ودوخت لباس خراب میشود. پس دانستن نکات دوخت و برش و اتوکشی برای تمیز دوزی لازم است . همیشه بعد از اتمام یک کارخوب و تمیز اعتماد به نفس و انگیزه برای ادامه کار شما هم بیشتر میشود. بنابر این سعی کنید اگر اطلاعات کافی در مورد یک نوع خاص پارچه ندارید ابتدا تحقیق کنید و سپس اقدام به خرید پارچه و یا برش زدن آن بکنید.

نکات دوخت در پارچه ها

• پارچه نخی
• پارچه کشی
• پارچه توری(ساده_دانتل_گیپور)
• پارچه مرواریددوزی و سنگدوزی
• پارچه پولکی
• پارچه مخمل
• پارچه کرپ
• پارچه حریر
• پارچه ساتن
• پارچه پشمی
• پارچه چرم

پارچه نخی

در پارچه های نخی توجه به میزان آبرفت و رنگدهی پارچه یکی از نکات اصلی قبل ازخرید، برش و دوخت پارچه است.

پارچه نخی همان پارچه پنبه ای است که در زبان عامیانه میان مردم به آن پارچه نخی میگوییم. از جمله خصوصیات این پارچه می توان به مواردی همچون عبور هوا از میان تارو پود آن، خنک بودن، نرمی، گلوله نشدن، عدم ایجاد حساسیت و انتقال حررات بدن به بیرون اشاره کرد.

انتخاب نوع الیاف پارچه بسیار مهم است. بعضی از افراد و به خصوص کودکان به الیاف نایلونی حساسیت بیشتری دارند و این نوع الیاف بوی عرق را بیشتر به خود میگیرند و مناسب فصل تابستان نیستند.

پارچه هایی که نخ پنبه بیشتری دارند خنک تر هستند ولی قابلیت کشسانی ندارند و چروک پذیری بیشتری دارند و معمولا بعد از هربار شستشو باید اتو شوند.

آبرفت پارچه نخی

پارچه های نخی معمولا آبرفت دارند و باید قبل از برش زدن آن را در آب بیندازید.برای این کار پارچه را تا کنید و داخل طشت آب سرد بگذارید. مطمئن شوید که آب به تمام نقاط پارچه برسد. برای این کار چند بار پارچه را پشت و رو کنید و یا با تای دوباره قرار دهید. اگر فکر می کنید که ممکن است پارچه رنگ بدهد داخل آب یک تا دو قاشق قاشق نمک بریزید. بعد ازنیم تا یک ساعت پارچه را از آب خارج کنید و همینطور تا شده داخل آبکش یا توری بگذارید تا آب آن خارج شود. سپس روی یک سطح صاف پهن کنید.( اگر روی بند با آب زیاد پهن کنید، پارچه کش میاید و دارای سر کج میشود که اصلاح شدنی نیست و کار برش را مشکل میکند) در آخر کار که پارچه کمی نم دار بود میتوانید با اتو و از جهت راسته پارچه آن را اتوکشی کنید.

اتو را بر روی پارچه محکم نکشید بلکه به حالت گذاشتن و برداشتن یا با حرکت ملایم بکشید تا پارچه تاب برندارد و یا دچار سر کج نشود.

پارچه های کشی

اگر خیال خرید و دوخت با پارچه های کشی را دارید ابتدا مطمئن شوید که چرخ شما این پارچه ها را میدوزد. بعضی از چرخها راحت تر این دوخت را انجام میدهند ولی برای بعضی چرخها که بخیه ها را جا میاندازند راهکارهایی برای بهتر چرخ کردن با این پارچه ها هست که استفاده از سوزنهای ژرسه دوزی یا ته آبی و ریزتر کردن درجه دوخت و یا انداختن روزنامه و یا چسب کاغذی در زیر پارچه میباشد که کمی کار دوخت را راحت تر میکنند.

در بسیاری از پارچه ها نوع کشی آن هم موجود است. مانند کتان کش، جین کش، کرپ کش، دانتل کش ،حریر کش و غیره

علاوه بر نکات مذکور پیشنهاد می شود که از دوخت زیگزاگ به جای دوخت صاف استفاده کنید. دوخت با درجه ریز چرخ خیاطی یکی دیگر از موارد در دوخت پارچه می باشد. فراموش نکنید که در هنگام دوخت مقدار کمی پارچه زیر چرخ را بکشید تا پس از دوخت، و هنگام پوشیدن لباس، درزها شکافته نشوند.

در هنگام دوخت پارچه هایی که خیلی کشی هستند همچون ریون، دقت کنید که پارچه را زیاد نکشید. زیرا باعث می شود که بخیه ها، به صورت شل روی پارچه ایجاد شود. پارچه را به همان حالتی که است، فقط پشت پارچه را با دست خود کنترل کنید و سپس دوخت خود را آغاز کنید. بهتر است که همیشه دوخت و طول بخیه را روی تکه های خرده پارچه امتحان کنید.

پارچه های توری

برای دوخت انواع تور استفاده از نخ همرنگ و انتخاب آستر همرنگ و ترجیحا براق بسیار مهم است چون کاملا از زیر دوخت دیده میشوند. سوزن نو باشد که نوک آن پارچه را نخ کش نکند. جهت الگو را مناسب با نقش و نگار پارچه در نظر میگیریم. برای اتوی تورها بهتر است که از اتوی بخار ایستاده استفاده کنیم .اگر اتوی ایستاده نداشتیم میتوانیم لباس تور مانند لباس عروس که چروک شده را را روی جا لباسی آویزان کرده و داخل حمام آویزان کنیم. جا لباسی را طوری در جایی محکم کنید که مطمئن شوید بر زمین نمی افتد چون در آن صورت چروک بیشتری در لباس به وجود میآید. سپس حمام را با بخار پر میکنیم و با حوله سفیدی که به دور دست میپیچانیم روی آن میکشیم. دقت کنید که رطوبت نباید به قدری باشد که لباس خیس بشود چون لک آن بر روی لباس باقی میماند.

انواع پارچه توری

پارچه های توری انواع بسیار زیادی دارند و به نام های مختلفی هم شناخته میشوند که در میتوان گفت به سه دسته اصلس تقسیم میشوند و هر کدام نکات دوخت و تمیز دوزی و اتو کشی خاصی دارند.

1–تورهای ساده

این نوع تور با جنس ها و عناوین و یا حتی طرحهای مختلفی در بازار شناخته میشوند. مانند تور مژگان، تور ساده کشی ،تور نشمیل این پارچه ها معمولا ارزان هستند و استفاده فراوانی دارند مانند دامن لباس بچه گانه مثل دامن توتو و یا دامن لباس عروس استفاده می شوند. بعضی از آنها کشی و بعضی آهاردار هستند.

تورهای آهاردار از یک سمت کش می‌آیند؛ ازاین‌ رو توجه داشته باشید سمتی از تور که کش می‌آید، هنگام برش در راستای عرض قرار بگیرد.

2-تورهای دانتل یا بافته شده

این پارچه پرطرفدارترین تور است که از گل و بوته ها پوشیده شده و زمینه زیر آن دارای تور ساده یا منظم است و گلها کمی برجسته تر دیده میشوند. این تورها در بیشتر مواقع حاشیه دارند که میتوانیم اضافه های حاشیه را با قیچی کوچک و یا هویه جدا کنیم و در سایر قسمت ها مانند یقه و لبه آستین و پایین کت یا لباس استفاده کنیم.

3- تور گیپور

این پارچه ها اکثرا نفیس و با قیمت بالایی هستند و دقت زیادی برای دوخت و برش آنها لازم است. در پارچه گیپور گلها به طور جداگانه ای بافته شده اند و بدون زمینه توری هستند. در گیپور میتوانیم گلهای آن را با قیچی از هم جدا کنیم و جداگانه بر روی پارچه دیگری استفاده کنیم. معمولا گلها برجسته تر و ضخیم تر هستند.

انتخاب مدل گیپور

برای گیپورهای ضخیم بهتر است که مدل ها ساده تر و کم چین ترو بدون پیلی باشد چون لباس ضخیم و سنگین میشود. بعضی از گیپورهای ساده را میتوانیم خودمان با سنگ و یا منجوق تزیین کنیم. هنگام انتخاب مدل به سمت افتادن گلها و محل قرار گرفتن حاشیه دقت کنید، میتوانید هنگام انتخاب مدل لباس مجلسی برای تور یا گیپوری که سبک تر و ظریف است به سراغ طراحی‌های بسیار خاص مانند آستین‌های برهنه، یقه باز، لباس‌هایی با قسمت سینه چسبان، دامن‌های بلند و پرچین تر نیز بروید.

برش گیپور

برای برش گیپور ابتدا به جهت اصلی گلها و درست قرار گرفتن گلها و همچنین محل قرار گرفتن پنس ها دقت کنید. گاهی اوقات پنس دقیقا روی قسمت خیلی پر و یا خیلی خالی پارچه قرار میگیرند و میتوان با کمی جابه جایی الگوها آن را اصلاح کرد. سعی کنید گلها در جاهای مهم لباس مثل بالاتنه جلو و اطراف یقه درست و کامل قرار گیرند تا زیبایی پارچه حفظ شود.

قبل از برش در مورد حاشیه ها تصمیم بگیرید که قرار است در چه جاهایی استفاده شوند. در بعضی از پارچه ها دالبرها و حاشیه ها با قیچی یا هویه جدا میشوند و دوباره به قسمت دور یقه یا جلوی لباس یا لب آستین متصل میشوند. در پارچه هایی که انعطاف و ظرافت ندارند گذاشتن حاشیه بر روی لبه ها یی مثل یقه که انحنا دارد دشوار است .

گیپورها تنوع بسیاری دارند و گاهی میتوان بعضی از گلها را جدا کرده و به صورت تک تک بر روی لبه یقه یا آستین و جاهای مختلف دوخت زد و یا با استفاده از چسب مخصوص اپلیکه و یا چسب حرارتی چسباند.(در بسیاری از لباسهای عروس ،بالاتنه و دامن با پارچه ساتن ساده دوخته میشوند و در انتها اپلیکه ها با استفاده از چسب حرارتی بر روی بالاتنه پر شده و کمی هم به قسمت پایین دامن چسبانده میشوند)

دوخت زیپ گیپور

در پارچه های گیپور معمولا از زیپ مخفی استفاده میشود، اما باید گیپور آستر داشته باشد. برای این کار از آستر براق و ظریف استفاده کنید و بعد از آستر دادن، پارچه گیپور و آستر را با هم برگردانده و زیپ مخفی دهید، زیپ گیپور معمولا با دست دوخته میشود . اگر بخواهید با چرخ بدوزید باید تکه هایی که سنگ یا مروارید دارد را بشکافید، سپس سوزن چرخ خیاطی را به سمت راست یا چپ انداخته و با پایه زیپ دوخت را انجام دهید.

دقت کنید که معمولا پارچه گیپور بدون آستر زیپ داده نمیشود و اگر بخواهید که لباس بدون آستر باشد بهتر است که از بندینک یا قزن همرنگ و یا دگمه های فشاری همرنگ استفاده کنید. برای دوخت گیپور با دست ، از نخ همرنگ و ترجیحا نخ ابریشمی که متناسب با خود پارچه و براق است استفاده کنید.

اتوکشی گیپور

دقت کنید که استفاده از حرارت ملایم اتو بسیار مهم است چون بسیاری از پارچه های گیپور با اتوی بخار شل و گشاد میشوند و تغییر سایز میدهند. معمولا یک تکه چلوار خشک روی پارچه گیپور انداخته و بدون بخار اتو کنید. اتو را روی قسمت های برجسته خیلی ملایم قرار داده و فشار ندهید چون برجستگی گلها کم میشود و یا از بین میرود.

پارچه مروارید دوزی و سنگ دوزی و دوخت و برش این پارچه گرانبها

پارچه های مجلسی که مروارید دوزی و یا سنگ دوزی های درشت و یا پرکار دارند هنگام دوخت باید تا قسمتی که درز قرار میگیرد مروارید یا سنگ ها را جدا کنید و سپس سوزن را به یک طرف انداخته و با استفاده از پایه یک طرفه یا پایه زیپ دوخت را انجام بدهید.

در قسمت پنس ها نیز ابتدا قسمت پنس را با کوک شل علامت بزنید و سپس از قسمت وسط شروع به شکافتن سنگها کنید، در انتها تمام سنگ و مروارید های باقی مانده در اطراف را با کوک محکم کنید. بعد از دوخت پنس، به روی کار دقت کنید، اگر جایی خالی مانده بود میتوانید با همان سنگ ها و یا مروارید های خرده پارچه ها پر کنید. با این کار پنس ها هم ضخیم نمیشوند و البته روی کار پر و زیبایی دارید.

در بعضی از پارچه های سنگ دوزی و در بعضی از قسمتهایی از لباس حتی ممکن است لازم باشد که دوخت با دست انجام بگیرد.

قرینه ساختن گلها وقتی طرح درشت است کمی مشکل است هنگام خرید و یا انداختن الگوها بر روی پارچه به طرح گلها و اینکه چگونه روی مدل قرار میگیرند دقت کنید.

پارچه با گلهای ریز و گلهایی که به صورت قهر و آشتی(دو طرفه) قرار گرفته اند راحت تر برش زده میشوند و ضایعات کمتری به جا میماند.

پارچه پولکی

پارچه های پولکی بافت متراکم و ضخیم تری دارند و رعایت نکات دوخت و خیاطی جهت جلوگیری از آسیب زدن به قیچی و چرخ خیاطی و تمیز انجام دادن کار مهم است.

الگو و برش پارچه های پولکی

بهترین الگو برای دوخت پارچه پولکی، الگو های ساده و با کمترین برش است. نداشتن چین و ساسون نیز به دوخت راحت تر لباس کمک خواهد کرد. اگر پارچه شما کشی است باید از الگوی مناسب پارچه های کشی استفاده کنید.

قبل از شروع برش زدن پارچه، امتحان کنید که قیچی به راحتی پولک ها را برش می زند یا نه. در صورتی که برش با قیچی سخت بود، می توانید تمام پولک های مسیر برش و درز را از روی پارچه جدا کنید، تا هم برش آسان تر شود هم به قیچی آسیبی وارد نشود.

هنگام برش از هم جهت بودن چینش الگو ها به روی پارچه اطمینان حاصل کنید. جهت پولک ها باید به طرف پایین باشد. پارچه پولکی در جهت های مختلف رنگهای متفاوتی نشان میدهد.

دوخت پارچه پولکی و نکات مهم در دوخت پنس، درزها و علامت گذاری آن

برای علامت گذاری روی پارچه پولکی بهتر است که از کوک شل استفاده کنید.

برای دوخت درزها و پنس روی پارچه پولکی بهترین کار این است که تمام پولکهای آن قسمت شکافته شود. بعضی از تولیدی ها پولکها را در آن قسمت توسط چکش میکوبند و خرد میکنند. ولی اگر بتوانید پولکها را بشکافید بهتر است، بعد از شکافتن، پولکهای باقی مانده را توسط کوک مهار کنید.

برای دوخت پنس نیز قسمتی که قرار است پنس دوخته شود با کوک علامت بزنید و سپس از قسمت وسط شروع به شکافتن پولکها کنید. در انتها پولکهای دور تا دور را نیز با کوک محکم کنید.

برای دوخت سوزن را به یک طرف انداخته و از پایه زیپ استفاده کنید. بعد از دوختن کامل پنس، میتوانید برای دوخت تمیزتر جاهایی که دوخت نمایان شده و یا خالی مانده است را دوباره با همان پولکها پر کنید. با این کار هم از پشت کار، پنس شما ضخیم نمیشود و هم از روی کار دوخت بسیار تمیزی خواهید داشت.

اگر نتوانستید پولک ها را از روی پارچه جدا کنید احتمال شکستن سوزن زیاد است پس برای دوخت حتما از سوزن ضخیم مانند سوزن شماره 16 و یا سوزن چرم دوزی استفاده کنید.

برای دوخت پارچه های پولکی کشی میتوانید از دوخت زیگزاگ ریز استفاده کنید.

استفاده از دوخت دستی هم در این پارچه ها کاربرد دارد. گرچه چرخ خیاطی کار را سریع تر پیش می برد اما گاهی ممکن است به خاطر جدا نشدن پولک ها از درز پارچه، مجبور به دوخت دستی شوید.

از سردوز کردن این پارچه خودداری کنید، زیرا ممکن است هم به پارچه هم به چرخ سردوز خود آسیب بزنید.

ممکن است پولک ها در تماس با پوست ایجاد خارش و یا اذیت کند. به همین دلیل بهتر است که برای لباس خود آسترکشی نیز انجام دهید.

اتوکشی پارچه پولکی

پارچه پولکی را معمولا به خاطر پلاستیکی بودن پولک ها نمی توان زیاد اتوکشی کرد یا حرارت داد،چون پولکها میسوزند و جمع میشوند.

اما اگر نیاز است که درز ها و دوخت های لباس حتما پرس شوند می توانید ابتدا بین درز و اتو پارچه پنبه ای قرار دهید، سپس اتوی بخار را به آرامی روی آن قرار دهید تا بیشتر از بخار آن استفاده شود اتو را محکم نکشید، سپس با چکشی کوچک، درزها را آرام بکوبید. تست کردن این روش روی یک پارچه اضافه، قبل از پارچه اصلی را فراموش نکنید.

پارچه مخمل و نکات مهم دوخت آن

پارچه مخمل به علت پرزهایی که دارد و حالت یکنواختی خواب پارچه یکی از پارچه های حساسی است که اگر به درستی برش و دوخته نشود دچار مشکلات فراوانی میشود. رعایت نکات دوخت در این پارچه بسیار مهم است و غیر این صورت پارچه آسیب میبیند و دیگر قابل برگشت نیست.

برش مخمل

برای پیدا کردن جهت خواب پارچه، دست خود را روی پارچه بکشید. در جهت خواب این پارچه، سطح نرمی را حس خواهید کرد. همچنین در جهت خواب، پارچه تخت است در صورتی که در جهت مخالف خواب، پارچه دارای حالت زبری است.

در ابتدا برای برش پارچه مخمل از قیچی تیز و استاندارد استفاده نمایید تا پارچه شما صدمه نبیند.

هرگز از صابون خیاطی در خصوص علامت گذاری بر روی مخمل استفاده نکنید. به این دلیل که رد این صابون در جهت روی پارچه ثابت باقی می ماند.

تمام قسمت های لباس باید از یک سمت بریده شوند چون اگر به طور مثال قسمت جلو را رو به بالا و قسمت پشت را رو به پایین پارچه قرار بدهید جلو و پشت با دورنگ کمرنگ تر و پررنگ تر و کاملا متفاوت دیده میشوند. بنابر این قبل از انجام برش، تمامی بخش های الگو را با یک علامت فلش از یک سمت و به جهت خواب الگو مشخص نمایید. لازم به ذکر است که روش دوخت پارچه های مخمل خواب دار به جهت خواب آن می باشد. همیشه در ابتدا جهت خواب پارچه را مشخص نمایید و سپس الگوها را بر اساس آن، برش بزنید.

دوخت مخمل

در هنگام دوخت، پیشنهاد می شود که پارچه را بر عکس کرده و سپس آن را بدوزید. چرا که یک سمت مخمل، پرز دارد و سمت دیگر آن، صاف است. در صورت برش زدن مخمل از سمت دیگر، کار شما راحت تر خواهد بود و برش مرتب و صافی خواهید داشت.

به منظور ثابت نگه داشتن الگوها روی پارچه از سنجاق های بلند و نوک تیز استفاده کنید. همچنین در هنگام برش به راه، بی راه و خواب پارچه توجه کنید. زمانی که پارچه را برش می زنید، حداقل یک سانتیمتر زاپاس را برای برش درنظر قرار دهید.

پارچه های مخمل روی یکدیگر سر میخورند میتوانید در بین لایه ها از دستمال کاغذی استفاده کنید و بعد از دوختن آنها را جدا کنید.

همیشه قبل از دوختن مطمئن شوید که دوختتان صحیح است چون بعد از شکافتن رد آن باقی میماند.

هنگام دوخت مخمل، دوخت باید به آرامی انجام گیرد. همچنین توجه کنید که هیچ فشاری به پارچه نباید وارد شود. از این رو پدال چرخ خیاطی را به دفعات فشار ندهید؛ زیرا این کار باعث آسیب رساندن به پارچه می شود.

اتوکشی مخمل

مخمل اصلا نباید تحت فشار قرار بگیرد چون پرزهای آن میخوابد. میتوانیم برای اتو کردن از اتوی بخار که در نزدیک پارچه قرار دادیم استفاده کنیم و با دست و یا اتوی سرد و آرام درزها را بخوابانیم . و یا از یک حوله ضخیم در زیر کار استفاده میکنیم. بهترین روش استفاده از تخته مخصوص مخمل که سوزنی است برای اتو کردن میباشد مانند تصویر زیر . اسم این تخته ولوت است.

پارچه کرپ

پارچه کرپ انواع بسیار متنوع و اسامی گوناگونی دارد.

انواع پارچه کرپ مانند پلی استر، اسکاچی، غواصی، ژرسه، گلدار، دیور، پوپلین، حریر کرباسی، فلورانس، خاویاری، موس، بورکن، سیلک، فرانسوی، ساتن، شیفون، ژرژت و..

پارچه کرپ در وزن های مختلف و ضخامت های متنوعی در بازار موجود است ولی حتی سنگین ترین کرپ هم ایستایی خوبی دارد و حتی بهتر است برای اندام پر از کرپ هایی که ایستایی بیشتر دارند استفاده شود تا اندام را کشیده تر نشان دهند.

از پازچه های کرپ برای دوخت لباس‌های رسمی، چادر، مقنعه، مانتوهای مجلسی، مانتوهای رسمی و اداری، کت و شلوار زنانه و مردانه، تونیک، پیراهن زنانه، روسری و شال استفاده میشود.

از مزایای پارچه های کرپ این است که نیاز به آستر ندارد، ایستایی مناسبی دارد، چروک‌ پذیری کمی دارد، رنگ و طرح متنوعی دارد و پرز نمی‌دهد.

بهتر است که هنگام خرید پارچه کرپ مقداری از آن را توی مشت خود مچاله کنید تا ببینید چروک میشود یا نه. پارچه کرپ با کیفیت چروک پذیری کمی دارد.

پارچه کرپ را با حرارت متوسط اتو کنید و همیشه یک پارچه نازک روی پارچه کرپ بیندازید و سپس اتو کنید چون پارچه کرپ معمولا خیلی زود هنگام اتوکشی برق می افتد.

پارچه حریر

پارچه های حریر به علت ظرافت و لیز بودن نکات دوخت زیادی دارند.

برش حریر

اول از همه برای برش حریر، قیچی باید تیز باشد تا ناصاف بریده نشود.

پارچه های حریر را روی سطح های صیقلی مانند سرامیک پهن نکنید و حتی بهتر است روی میزی که میخواهید برش بزنید پتو پهن کنید تا لیز نخورد و سپس دور تا دور پارچه را سنجاق ظریف و یا با سوزن نازک کوک زده تا برش یکدست و آسانی داشته باشید.

اگر دو لای پارچه خیلی لیز میخورد میتوانید بین لایه ها از کاغذ نازک استفاده کنید و ایتدا با همان کاغذ ببرید و سپس کاغذ را جدا کنید.

نکات دوخت حریر

برای دوخت با چرخ بهتر است که بخیه ها ریزتر باشند. از سوزن نو با نوک کاملا تیز و ظریف استفاده کنید تا پارچه نخ کش نشود و آسیب نبیند.

اگر زیپ میدوزید به لباس با دست و با نخ ظریف بدوزید. جنس زیپ انتخابی هم باید سبک و ظریف باشد.

جادگمه روی پارچه حریر را با دست و نخ نازک بدوزید. دگمه ها نیز حتما سبک و کوچک باشند تا پارچه کشیده نشود.

برای دوخت آستر به پارچه های حریر میتوان برای تمیز دوزی درزهای حریر از روش آستر چسبان استفاده کرد. یعنی آستر و لباس کاملا به یک اندازه بریده شده و دورتا دور آنها کوک زده میشود سپس الگو را انداخته و پارچه را برش میزنیم .با این کار درز آستر و حریر هر دو به داخل رفته و دیده نمیشود.

اگر خواستید آستر به لباس نچسبد مثلا دامنی که آستر آن با ساتن تنگ دوخته شده و حریر رویی از مدل تمام کلوش، در این صورت باید درزها یا به صورت فرانسوی دوخته شود و یا بسیار باریک و تمیز در آورده شوند تا از زیر حریر ظاهر بدی نداشته باشند.

پاکدوزی درزهای حریر

در پارچه های حریر چون پارچه بسیار نازک است درزها از بیرون دیده میشوند. پس درزها باید بسیار ظریف و کوچک باشند. برای دوخت حریر روشهای مختلفی وجود دارد تا دوخت و درز تمیز و ظریف باشند.

اگر پارچه و آستر را به روشی که در بالا گفته شد آستر چسبان کنیم درزها دیگر دیده نمیشوند و میتوانیم مثل پارچه های دیگر ازچرخ سردوز یا زیگزاگ استفاده کنیم.

برای دوخت درزهای حریر میتوان از روش دوخت درز فرانسوی یا دو درزه هم استفاده کرد.

بهتر است لبه دامن کلوش و لبه های آستین و یا لبه های اریب مثل لبه یقه حلزونی را به روش پیچ رول بدوزید.

اتوکشی پارچه حریر

در اتوکشی حریر باید دقت کنید که پارچه خیس نشود چون بعد از خشک شدن معمولا رد آن روی پارچه میماند. پارچه حریر زود میسوزد چون بسیار لطیف است. پارچه را زیر اتو نکشید چون تغییر حالت میدهد.

استفاده از یک رو اتویی خشک کافی ست و بهتر است که به آرامی اتو را روی آن حرکت دهید.

پارچه ساتن(دوخت-اتوکشی-شستشو)

پارچه‌های ساتن نسبت به پارچه‌های ساده از انعطاف‌پذیری بیشتری برخوردارند و به دلیل براق و درخشان بودن و تزئینات زیبا، شیک و مجلل‌تر به‌نظر می‌رسد؛ اما همیشه در نظر داشته باشید که برای افراد چاق پارچه های براق مثل ساتن مخصوصا با رنگ روشن سبب درشت تر نشان دادن اندام آنها میشود .و در صورت استفاده از این پارچه ها بهتر است که از برش های عمودی بیشتر استفاده شود.

پارچه ساتن انواع گوناگونی دارد ، از ویژگی های اصلی این پارچه شل و لخت و لطیف بودن آن است بنابر این راحت روی تن میخوابد و فرم بدن را به خود میگیرد، بنابر این برای دوخت بسیاری از لباسها استفاده میشود. یکی از معایب این پارچه این است که با کشیده شده سوزن و یا جسم نوک تیز مانند انگشتر ممکن است نخ آن کشیده شود بنابر این هنگام دوخت دقت کافی را داشته باشید(البته جنس های بی کیفیت و با قیمت پایین این پارچه که خیلی زودتر نخ کش میشوند بهتر است برای آستری و یا کاردستی استفاده شوند). اما پارچه ساتن انواع بسیار مرغوبی هم دارد که مقاومت زیادی دارند و برای دوخت بسیاری از لباسها استفاده میشود. در اینجا به تعدادی از آنها اشاره میکنیم.

• ساتن دوشس که ضخامت و آهار بیشتری دارد و سفت و سنگین است وبیشتر در لباس عروس و شب استفاده میشود و ایستایی خوبی به لباس میدهد.
• ساتن آمریکایی که تاروپود و بافت متراکم تری نسبت به ساتن معمولی دارد و ایستایی خوبی دارد و در لباس عروس و شب و کت و دامن و …استفاده میشود.
• ساتن مبلی برای رو کش مبل اسفاده میشود و تنوع رنگ بالایی دارد.
• ساتن کش که به علت داشتن نخ لاکرا بیشتر کش میاید و کمتر چروک میشود.در بسیاری از آسترهای لباس شب و یا عروس از این پارچه استفاده میشود.
• ساتن حریر که بسیار نرم و لطیف و سبک است و برای انواع شال و روسری استفاده میشود.
• ساتن ابریشم که نرم و لطیف است و تنوع رنگ بالایی دارد و بهترین انتخاب برای لباس خواب میباشد.

دوخت ساتن

ابتدا باید بدانید که ساتن پارچه حساسی است و قبل از شروع به دوخت باید نکات دوخت این پارچه را رعایت کنید چون اگر حین دوخت مشکل ایجاد کند و مثلا رد دوخت روی پارچه بماند و یا پارچه نخ کش شود معمولا قابل رفع شدن نیست. پس در حین دوخت این پارچه مراقب باشید و همه‌ی کارها را با صبر و حوصله انجام دهید تا حساسیت پارچه باعث خرابی کار و درزهای کشیده شده و نخ کش شدن پارچه نشود‌.

کار کردن با پارچه‌ ساتن به دلیل لغزندگی بسیاری که دارد کمی مشکل است؛ برای اینکه بتوانید با این پارچه خوب کار کنید باید نحوه‌ی رفتار با آن را یاد بگیرید؛ مثلا اینکه باید به علامت گذاری ساتن توجه کنید تا راحت‌ تر برش آن انجام شود.

هنگام دوخت و اتوکشی درزها دقت کنید که دست خیس خود را بر روی پارچه نزنید و یا آب بر روی پارچه نریزد چون بعد از خشک شدن لک آب باقی میماند و در آن صورت باید کل پارچه را آب کشی کنید که کار را مشکل میکند.

علامت گذاری روی انواع پارچه‌ها معمولا با صابون یا گچ خیاطی انجام می‌شود؛ اما در پارچه‌ی ساتن به دلیل لکه گیری زیاد، نمی‌توان از گچ و یا صابون برای علامت گذاری در روی پارچه استفاده کرد و بهتر است در قسمت پشت آن علامت بزنیم و یا از سوزن های تیز استفاده کنیم.

بعد از علامت گذاری‌هایی که لازم است روی پارچه انجام دهید نوبت به دوخت ساتن می‌رسد. معمولا بعد از دوخت ساتن متوجه چین های ریز در اطراف درز و دوخت ها میشویم . پس بهتر است قبل از دوخت کامل ابتدا بر روی یک تکه پارچه مقدار کشش نخ و درجه دوخت چرخ را امتحان و انتخاب کنیم تا بعد از دوخت لباس ایراد پیدا نکند.

همچنین اگر دوخت ساتن با سوزن معمولی انجام شود رد دوخت بر روی کناره های درز میماند پس برای دوخت مناسب، بهتر است به‌جای سوزن‌های معمولی از سوزن‌هایی با شماره های پایین مثل سوزن شماره 9 یا 11 که تیز و نو باشد و یا از سوزن های Microtex استفاده کنید . هم‌چنین نخ مناسب برای دوخت پارچه ساتن بهتر است از جنس کتان پلی استر باشد.

بعد از هر تکه دوخت نیز درزها باد کامل اتو کشی شوند تا صاف و بدون چروک قرار بگیرند.

شستن و خشک کردن ساتن

برای شستشو با ماشین لباسشویی از مایع شوینده ملایم استفاده کنید اما به مقدار کم ، زیرا کف زیاد بر خلاف باوری که همه دارند نه تنها لباس را تمیز نمیکند بلکه مانع خروج آلودگی ها از لباس می شود.
دمای آب را هم اگر لباستان زیاد کثیف نیست روی آب سرد تنظیم کنید و یا در نهایت از آب ولرم استفاده نمایید.

برای شستشوی دستی ساتن هم میتوانید تشتی آب سرد و مقداری مایع شوینده محلول در آن آماده کنید ؛و پس از اینکه لباس در حدود ۲۰ دقیقه در آن خیس خورد آن را به آرامی آبکشی کنید.
برای شستن لباس ساتن آن را فشار ندهید بلکه دستتان را به آرامی روی قسمت های چرک بکشید تا تمیز شوند.
همچنین دقت کنید که کفی روی لباس باقی نماند زیرا بر روی لباس لکه ایجاد خواهد کرد.

لباس ساتن را هیچ وقت در معرض نور مستقیم آفتاب خشک نکنید زیرا تابش نور خورشید به مرور باعث از رنگ و رو رفتگی پارچه میشود و ظاهری کهنه به لباس میدهند. همچنین به الیاف آن نیز آسیب میزند. برای خشک کردن ساتن آن را در معرض هوای آزاد اما دور از تابش آفتاب قرار دهید.

همچنین استفاده از خشک کن را نیز توصیه نمیکنیم چون حرارت میتواند به پارچه شما آسیب بزند.
ضمن اینکه پارچه شما ممکن است به اصطلاح آب برود و کوتاه شود.

به هیچ عنوان ساتن را بعد از شستشو نچلانید و فشار ندهید چون تار و پود آن به شدت آسیب خواهند دید.
برای آبگیری سریع آن میتوانید آن را در یک حوله تمیز بگذارید تا آب آن گرفته شود.

اتوکشی ساتن

برای اتو کشیدن ساتن هم حتما از پشت آن را اتو کنید و برای احتیاط از یک پارچه تمیز بر روی آن استفاده کنید. برای اتو کشی سعی کنید از اتوی خشک استفاده کنید و اگر از اتوی بخار استفاده میکنید دقت کنید که آب بر روی پارچه نچکد، چون لک آن بعد از خشک شدن باقی میماند و فقط در صورتی میتوانید آن لک را از بین ببرید که کل لباس را دوباره خیس کرده و آب کشی و خشک نمایید که کار بسیار دشواری است .پس این نکته را مخصوصا برای لباسهای عروس و مجلسی رعایت کنید تا دچار مشکل نشوید.

با کمترین درجه گرما اتو کنید. حوله ای روی کار بیندازید و اتو را به‌ سرعت روی حوله حرکت دهید. هرگز روی هیچ قسمتی زیاد نمانید که این کار به پارچه آسیب میزند.

پارچه پشمی و نکات دوخت آن

پارچه های پشمی در وزن ها و بافت های مختلفی موجود است و برای انواع لباسهای گرم زمستانی مانند پالتو ،شنل، پانچو، شال گردن و غیره استفاده میشود.

برای شستشو پارچه پشمی بهتر است از آب ولرم حدود 20 تا 30 درجه (آب داغ به هیچ وجه استفاده نشود چون پارچه را جمع میکند)استفاده شود، چنگ نزده و چلانده نشود و اگر از ماشین لباسشویی هم استفاده میکنید باید از درجه مخصوص شستشوی پشم استفاده شود.(در پالتو و کت های با کیفیت و گران بهتر است که از ماشین لباسشویی استفاده نشود و اگر نمیتوانیم با دست بشوریم بهتر است که به یک خشکشویی معتبر داده شود)

برای جلوگیری از جمع شدن، پشم‌ها را در یک مکان خنک، خشک‌ کنید. وقتی پارچه هنوز خیس است، آن را داخل یک سبد گذاشته وقتی آب آن کمی رفت بر روی یک سطح صاف پهن کنید.

آستر کشی پارچه های پشمی

برای دوخت پارچه پشمی به دو دلیل لازم است که حتما لباس آسترکشی شود اول اینکه پارچه معمولا زبر و خشن است و ممکن است در تماس با پوست ایجاد خارش کند دوم آنکه آستری حالت لیزی دارد و پوشیدن و در آوردن لباس مخصوصا پالتو و کت که معمولا بر روی لباسهای بافت و ضخیم دیگری پوشیده میشوند، با این کار آسان تر میشود. آستر پالتوهای پشمی را معمولا از آستری های ضخیم و مقاوم تر مانند ساتن و یا آستر مخصوص پالتو تهیه میکنند.

قبل از برش آستری به نکات زیر دقت کنید

• قبل از بریدن آستری را داخل آب قرار دهید.
• در کت و پالتو تمام قسمت های جلو و پشت و آستین به جز محل سجاف جلو احتیاج به آستر دارد.
• آستر کت و پالتو معمولا 2 سانتی متر کوتاه تر برش زده میشود.
• برای برش آستری از همون الگوی پالتو استفاده کنید ، با این تفاوت که در خط مرکزی پشت به جای درز دار کردن آستری، الگو رو با فاصله از خط مرکزی قرار دهید. این مقدار(5 تا 7 سانت) را روی آستری به صورت پیلی قرار دهید. این پیلی برای جلوگیری از کشیدگی در قسمت آستین میباشد.
• در الگوی پالتو برعکس الگوی کت پایین آستر باز گذاشته میشود.

دوخت با چرخ خیاطی در پارچه های ضخیم و پشمی

اگر برای دوخت پارچه های پشمی از چرخ های ساده خانگی استفاده میکنید باید مقدار پیچ پایه تنظیم فشار را بیشتر باز کنیم مثلا برای پارچه های خیلی ضخیم این پیچ باید حدودا 20 دور پیچیده شود و در بالاترین حد خود قرار بگیرد و در پارچه هایی با ضخامت متوسط 10 دور تا مقدار فشار روی پارچه تنظیم شود و دوخت تمیزی داشته باشیم.

تعدادی از چرخهای گلدوزی هم دگمه تنظیم فشار پایه دارند که معمولا درقاب جلویی(پیشانی) چرخ و کنار لامپ قرار گرفته و میتوانیم فشار پایه را بسته به ضخامت پارچه کم یا زیاد کنیم.

برای دوخت پارچه پشمی که ضخیم باشد میتوانیم از سوزن شماره 16 استفاده کنیم که هنگام دوخت نشکند و دوخت بهتری داشته باشیم.

ممکن است برای شما هم این مشکل پیش آمده باشد که هنگام دوخت پارچه های ضخیم و یا پشمی پارچه بطور یکنواخت زیر پایه ی چرخ حرکت نمیکند. به دنبال آن نتیجه کار دوخت نامنظم و نامرتبی به شما میدهد. در این موارد استفاده از پایه ضخیم دوزی چرخ خیاطی بسیار کار شما را راحت میکند. با این پایه میتوانید پارچه های ضخیم جین، چرم، جیر، حوله ، پارچه های پشمی ضخیم و … را به راحتی و زیبایی دوخت بزنید. پایه مخصوص ضخیم دوزی با چرخ خیاطی دارای یک غلتک است که حرکت پارچه را یکنواخت میکند. این کار منجر میشود دوخت های شما تمیز و یکدست شود. همچنین سرعت انجام کار دوخت پارچه های ضخیم بالاتر می رود. این پایه که پایه غلطک دار یا پایه چرم دوزی هم نام دارد به همه چرخ های خانگی میخورد اما باید بطور جداگانه از فروشگاههای معتبر آن را خریداری کنید.

پارچه چرم

چرم یکی از پارچه هایی است که از آن برای دوخت انواع لباس و حتی وسایل تزئینی استفاده میکنند و شیکی و زیبایی خاصی به لباس میدهد. البته خیلی از چرم های موجود در بازار مصنوعی هستند و استفاده از چرم طبیعی هم به دلیل گران قیمت بودن و هم اثرات مخربی که بر محیط زیست میگذارد بسیاری از دوستداران حیوانات مخالف استفاده از چرم طبیعی هستند.

از پارچه های چرمی در انواع متنوع می توان برای دوخت های زیادی استفاده کرد. استفاده از پارچه های شبه چرمی و شبیه سازی شده نیز در دوخت مانتو پاییزه، پالتو، بارانی، دستکش، کاپشن، دامن کوتاه یا بلند، شلوار، خرجکاری و… متداول است. همچنین برای تولید کیف، کفش، کمربند، مبل، روکش و … نیز مورد استفاده قرار می گیرد.

دوخت لباس با پارچه های چرمی در صنعت معمولا با چرخ های خاصی مانند چرخ دو پایه انجام میشود اما اگر شما خواستید که هر از گاهی لباس با پارچه چرم بدوزید به نکات زیر دقت کنید.

نکات اصلی که باید هنگام دوخت چرم رعایت شوند

• نصب پایه پلاستیکی : پارچه چرم به علت ضخامتی که دارد نمی تواند به خوبی زیر پایه حرکت کند در نتیجه دوزنده با بستن پایه پلاستیکی به حرکت روان پارچه زیر پایه کمک می کند .
• نصب پایه غلطک دار : پایه غلطک دار نیز همانند پایه پلاستیکی به حرکت پارچه کمک می کند .
• کم کردن اصطکاک پارچه با پایه
• افزایش طول دوخت
• کاهش سرعت ایجاد بخیه
• چرب کردن مسیر دوخت
• استفاده نکردن از سوزن ته گرد هنگام اتصال موقت
• تست کردن دوخت قبل از شروع به کار با پارچه اصلی

پایه مناسب چرم

یکی از مشکلات اصلی دوخت با پایه های معمولی این است که پایه به چرم میچسبد و حرکت نمیکند. شما می توانید از پایه های تفلون و یا پایه های غلطکی استفاده کنید. هر یک از این پایه ها به حرکت سریع و راحت پارچه چرم در حین دوخت کمک خواهند کرد.

کم کردن اصطکاک در چرم

یکی دیگر از راه های کاهش اصطکاک پایه و پارچه استفاده از روغن چرخ و یا وازلین است. شما بایستی مسیر دوخت را روغن کاری کنید. در این حالت اصطکاک پایه و پارچه کم می شود و پارچه راحت تر حرکت میکند.

اگر نمی توانید از پایه مناسب چرم استفاده کنید، برای حرکت سریع تر پارچه چرم زیر چرخ می توانید به دو طرف پارچه در حین کار پودر بچه بپاشید. استفاده از پودر بچه سبب می شود که پایه چرخ به پارچه هنگام دوخت نچسبد.

همچنین می توانید در رو و زیر پارچه در حین دوخت کاغذ نازک قرار دهید. این ترفند نیز به حرکت سریع پارچه زیر چرخ کمک می کند.

سوزن چرم

سوزنی که برای دوخت پارچه چرم به کار می رود بایستی بسیار تیز و برنده باشد. به طوری که با فرو رفتن درون پارچه یک شکاف کوچک ایجاد کند. سپس نخ مخصوص از این شکاف عبور کند و دوخت روی کار ایجاد شود. هرچه تعداد لایه های روی هم چیده شده پارچه بیشتر باشد بایستی نوک سوزن ظریف تر باشد. نوک ظریف تر سوزن سبب کم شدن سطح تماس و افزایش فشار وارد بر سطح پارچه می شود. در نتیجه پارچه راحت تر سوراخ می شود. سوزن های متداول مورد استفاده برای چرم اغلب شماره های 11، 14 و 16 هستند.

بهتر است برای دوخت چرم سوزن معمولی چرخ خیاطی تان را با سوزن های مختص چرم دوزی تعویض کنید. سوزن چرم یک سوزن سنگین با نوک مخصوص است. طراحی این سوزن ها به گونه ای است که سبب می شوند پارچه چرم به راحتی سوراخ شود. (شما باید به دنبال یک بسته سوزن با لیبل چرم (leather) باشید).

طول بخیه در چرم

بهتر است که طول بخیه ها بیشتر باشند تا دوخت بهتری داشته باشید پس درجه دوخت را زیاد کنید . معمولا درجه چرخ خیاطی حدود 3.5 مناسب است.

اتصال موقت دو تکه چرم

در روی پارچه چرم جای سوزن باقی می ماند بنابر این بهتر است برای اتصال موقت از گیره کاغذ و یا گیره مو استفاده کنید. برای اتصال موقت نواحی داخلی وسایلی مانند کیف از چسب دو طرفه نیز استفاده میشود.

تست کردن دوخت چرم قبل از شروع کار با پارچه اصلی

اشتباه در دوخت پارچه چرمی جبران ناپذیر است. هر کوکی که روی چرم زده می شود، یک اثر دائمی روی پارچه ایجاد خواهد کرد. در نتیجه به راحتی نمی توان اشتباهات دوخت روی پارچه چرمی را اصلاح کرد. به همین دلیل باید از تکه های چرم ضایعاتی برای تست نخ، طول بخیه، کشش و عملکرد کلی چرخ خیاطی استفاده کنید. با این کار مطمئن خواهید شد که پیش از شروع کار در مسیر درستی قرار دارید.

نکات دوخت در مورد پارچه های بارانی بسیار شبی به پارچه های چرمی است. پارچه های بارانی یا شمعی ضد آب هستند این پارچه ها معمولا بعد از تکمیل بافت و یا در حین انجام بافت، با استفاده از محلول های شیمیایی ضد آب میشوند. از آنها برای دوخت ساک یا چادر مسافرتی یا بارانی استفاده میشوند.

اکثر چرخ خیاطی های خانگی نمی توانند چند لایه چرم قرار گرفته روی همدیگر را بدوزند. پس برای دوخت چرم در منزل کاری را انتخاب کنبد که ساده باشد. محصول انتخابی شما بایستی جزئیات و مناطق حجیم کمی داشته باشد.

اغلب چرخ خیاطی های خانگی تا حداکثر 3 لایه چرم با ضخامت متوسط را پشتیبانی می کنند. در نتیجه پیش از انتخاب الگو بایستی به ضخامت لایه های آن دقت کنید.

پارچه بارانی یا شمعی

پارچه های شمعی یا بارانی ضد آب هستند وبا جنس ها و نام های مختلف در بازار وجود دارند مانند شمعی پشت پلاستیک یا شمعی پشت نقره ای و همچنین شمعی مموری که نوع مموری آن به دلیل لطافت بیشتری که دارد کاربرد فراوانی دارد و در انواع پالتو و بارانی استفاده میشود.

پارچه های شمعی مصارف گوناگونی دارد. بسته به نوع جنس پارچه شمعی میتوان از آنها برای دوخت انواع بارانی، بادگیر، چادرهای مسافرتی و آستری کیف و کوله، لباس کار، ساک های ورزشی، چتر و وسایل کوهنوردی، روکش های خودرو و… استفاده کرد.

دوخت این پارچه ها بسیار شبیه به دوخت چرم است و در بسیاری از موارد بیشتر نکات دوخت چرم در مورد دوخت بارانی باید رعایت شوند.

این پارچه ها اگر هنگام دوخت سوراخ بشوند دیگر ضد آب نیستند، پس باید هنگام دوخت آنها دقت کرد تا احتیاج به شکافتن و دوخت مجدد نداشته باشند. در حقیقت دوخت درزها باید طوری با دقت انجام شود تا پارچه آسیب نبیند و محصول نهایی استحکام کافی داشته باشد. میتوان از دوخت دوبل خوابیده(مانند دوخت درز بغل شلوار جین) استفاده کرد تا درزها نیز کاملا محکم و ضد آب شوند.

سوزن حتما باید مخصوص سوزن چرم دوزی باشد و پایه تفلون استفاده شود تا پایه به پارچه نچسبد و راحت حرکت کند.